De emotionele competentie wordt steeds belangrijker in leiderschap. Emotionele volwassenheid is het essentiële bestanddeel van alle teamvaardigheden. Denk hierbij aan besluitvorming, luisteren, conflicten aangaan en oplossen, feedback geven en ontvangen en verbindend communiceren. We hebben de afgelopen decennia (en misschien wel eeuwen) de ratio overgewaardeerd ten opzichte van gevoel, intuïtie en emotie. Een wereld die niet langer planbaar en voorspelbaar is (alsof dit ooit mogelijk is geweest), vraagt om aanvoelen en inspelen op wat zich op dit moment aandient. We zullen onze emotionele competentie minimaal gelijk moeten gaan stellen aan onze rationele en mentale vermogens.
Emotie = Energy in Motion
Als basisemoties kennen we de 5 B’s: boos, blij, bang, bedroefd en beschaamd. Emoties worden ook wel aangeduid als ‘energy in motion’, energie in beweging. Als dit zo is, zijn emoties geen ‘fixed state’, maar veranderen ze voortdurend van intensiteit en van energiefrequentie. Als je elke emotie als een schuifpaneel ziet, zijn er veel verschillende standen per emotie te duiden die elk hun eigen energiefrequentie hebben: lage, middelhoge en hoge energiefrequenties.
Energiefrequenties van boosheid
Lage energiefrequenties van boosheid zijn bijvoorbeeld haat, rancune, agressie, furie en kwaadheid. Iets hoger in frequentie zitten irritatie, ergernis, opstandigheid en opgefoktheid. En de hoogste frequentie van boosheid is gedrevenheid, geestdrift, passie, kracht, sterkte, daadkracht, doorzettingsvermogen, vastberadenheid, zelfbewustzijn, moed en dapperheid.
Kwaliteiten van boosheid
De kracht van boosheid is een hele belangrijke geweest voor ons overleven. Boosheid helpt je herinneren aan je behoeften of helpt je energie weer terug te halen van waar het niet moet zijn. Het helpt je bij grenzen aangeven en assertiviteit, opkomen voor jezelf. Het vult jouw motor zodat jij kracht tot je beschikking hebt. Je kunt bergen verzetten met de kracht van boosheid.
Associaties bij boosheid
We onderzoeken in onze leiderschapsprogramma’s de verschillende associaties en overtuigingen bij emoties. Associaties die bij boosheid vaak naar voren komen zijn:
- Boosheid is een zwakte en komt voort uit onmacht
- Vaak niet functioneel
- Werkt verlammend, je kunt je eraan branden
- Verlies van controle
- Ook wordt boosheid herkend als goede energiebron en drijfveer: het waarschuwt je dat iets belangrijk voor je is.
Weerstand op ‘rode’ drijfveer
In Nederland lijken we een haat-liefde verhouding te hebben met de rode drijfveer. We praten niet voor niets over een poldermodel in ons Rijnlandse landschap, waar consensus boven doordrukken en forceren wordt gewaardeerd.
Boosheid wordt door velen als een negatieve emotie gezien. In persoonlijkheidsinstrumenten zoals DrijfverenDNA en Management Drives van Spiral dynamics, komt de emotie boosheid vooral terug in de rode drijfveer. De rode drijfveer wordt in sterke mate gedreven door de emotie boosheid. We ervaren het al snel dominant of directief. Veel mensen hebben eerder weerstand of een verwerping op de rode drijfveer, dan dat zij deze hebben ontwikkeld als voorkeur en hiermee ook als vermogen in hun DrijfverenDNA.
Weerstand op de rode drijfveer wil zeggen dat gedrag bij anderen vanuit de rode drijfveer jou irriteert of weerstand oplevert. Vaak betekent dit dat je niet tegen directief of dominant gedrag kunt; anderen moeten jou niet vertellen wat jij moet doen. Weerstand – als afwijzing van directief gedrag – is net zo interessant om te onderzoeken als jouw voorkeur, omdat hier informatie in besloten ligt van wat je niet in anderen, maar ook niet in jezelf toestaat en daarmee afkeurt. Bij de afkeuring van boosheid, keur je ook de kwaliteiten van boosheid af die cruciaal zijn in leiderschap en effectief teamwerk. Denk hierbij aan knopen doorhakken, passie, daadkracht, uitbundig en uitgelaten kunnen en durven zijn, lef, moed en het vermogen om kritisch te zijn en conflicten aan te gaan en je vervolgens hier ook in te handhaven.
Emotionele intelligentie
Emotionele intelligentie gaat over ik (emotioneel zelfbewustzijn, emotionele zelfregulering, emotionele expressie) in verbinding met de ander (empathie, leiderschap en alle sociale en teamvaardigheden). Als je moeite hebt om boosheid toe te laten, sta je dit over het algemeen ook niet toe bij anderen. Het kan wijzen op onderdrukte boosheid. Onderdrukte boosheid is boosheid die je niet mag uiten van jezelf, maar die je wel voelt. Als je boosheid onderdrukt, kan het zijn dat er een emotionele ophoping ontstaat, die openbarst als de druk toeneemt. Dit is voor de omgeving vaak lastig om mee te dealen. Het effectief reguleren van boosheid vraagt namelijk om een balans tussen zelfbeheersing en flexibiliteit. Expressie van boosheid vraagt om een zuivere ik-boodschap en niet om boosheid op anderen te projecteren. Zodra je boosheid gaat mixen met oordelen, schuldigen aanwijzen of slachtofferen, wordt het destructief. Van geweldloze communicatie is dan geen sprake meer.
Trage vragen:
- Wat zijn de kwaliteiten van boosheid?
- Wat zijn jouw overtuigingen over boosheid?
- Label je boosheid als positief of negatief en wat is het effect hiervan op jouw gedrag en je vaardigheden?
- Wat wordt er mogelijk als je met compassie kijkt naar jouw boosheid of boosheid van anderen?
- Als je met je aandacht bij je boosheid blijft, welke informatie geeft je boosheid dan?
- Als je met je aandacht bij je boosheid blijft, welke beweging en verandering van energie neem je dan waar? Welke informatie geeft je dit?
Zelfinzicht, aandacht en emotie staan centraal in de eerste drie modules van het Power of Presence programma, waarin je onder andere jouw eigen gedragspatronen bestudeert, de kracht van aandacht leert kennen en hoe je op een waardevolle manier met emoties kunt omgaan. Onder programma vind je meer informatie over deze en de andere modules.
