Mijn moeder die in Brabant woont en dit jaar 80 jaar wordt, wordt met de dag nerveuzer van het coronavirus. Ze laat zich vooral zenuwachtiger maken door de goedbedoelde adviezen en vragen van haar omgeving: ‘Doe jij zelf nog de boodschappen?’ ‘Laat jij nog bezoek komen?’ ‘Je komt toch zeker niet meer buiten?’
Externe duidelijkheid
Het is heel logisch en natuurlijk dat er nu angst leeft bij mensen, en zeker bij ouderen. We staan oog in oog met een virus dat dodelijk kan zijn. De kracht van angst is dat het een waarschuwingssignaal is van ons oerinstinct voor acuut gevaar waardoor ons lichaam zich klaarmaakt voor vechten, vluchten of verlammen als respons. Maar we hebben geen controle over het verloop van de coronacrisis: we hebben geen idee hoe het zich verder gaat ontwikkelen en er is dus geen duidelijkheid of zekerheid van buitenaf. En dat is wat angst graag wil: externe duidelijkheid en zekerheid als houvast en het gevoel dat het onder controle is.
Projectie
De omgeving projecteert de eigen angst op anderen, in dit geval mijn moeder. Projecties zijn altijd een weerspiegeling van de binnenwereld van degene die ze projecteert en hebben dus niks met mijn moeder te maken. Het gaat over de eigen angst en het vinden van erkenning in deze projectie geeft een goed gevoel. Mensen zijn zelf het sjabloon dat ze over de buitenwereld heen leggen. Deze projectie kan er bij anderen wel voor zorgen dat de normale, gezonde angst versterkt wordt in de richting van een gevoel van dreiging, paniek en radeloosheid.
Angst roept angst op
Elke emotie is energie in beweging en heeft een eigen energiefrequentie. Omdat energiefrequenties de neiging hebben om gelijke frequenties aan te trekken is dit wat er gebeurt: angst roept angst op.
Je trekt aan wat je zelf uitstraalt. Het lijkt op ‘soort zoekt soort’ en ‘wat je zaait, zul je oogsten’. Maar angst resoneert op de angst van de ander en werkt als een versterker. Op deze manier maken we elkaar nog banger dan we al zijn gezien de feitelijke omstandigheden. Angst heeft ook een fysieke uitwerking: het zorgt voor verkramping en spanning in je lijf, de natuurlijke stroom van energie stopt en vernauwt. Het lichaam bereidt zich voor op een dreiging van buitenaf. Mijn moeder noemt het zelf: ‘Ik ben stikzenuwachtig’, zo zenuwachtig dat ze bijna stopt met ademen.
Collectieve angst
Omdat emoties – net als virussen – besmettelijk zijn, waait er op dit moment een golf van collectieve angst door Nederland en door de hele wereld. We maken elkaar gek met (nep)nieuws en bedenken eigen regels en richtlijnen. Het hamsteren van wc-papier, paracetamol en handzeep leiden ertoe dat anderen deze producten ook maar gaan kopen voordat het echt nergens meer te krijgen is. Wilders en Baudet lijken de vertegenwoordigers van deze stem van het volk in de Tweede Kamer en met hun pleidooi voor een complete lockdown versterken ze de collectieve angst die als een klankschaal werkt, en via de media doorklinkt. Zelfs tegen het advies van de deskundigen en het RIVM in.
Hoe kunnen we met angst omgaan?
We labelen angst bewust maar veel vaker onbewust als een negatieve emotie. En negatieve emoties willen we zo snel mogelijk weg hebben. We willen er vandaan en gaan dingen doen om deze negatieve emotie niet te hoeven voelen. Om weg te gaan bij de angst, gaan we bijvoorbeeld hamsteren, zoveel mogelijk nieuwsberichten lezen, gezond eten, sporten etc.
Als angst blijft bestaan zonder acuut gevaar, zet het ons lichaam en vitale functies onnodig onder druk waardoor er allerlei lichamelijke klachten kunnen optreden en het onze vitaliteit en immuunsysteem aantast. Het is waar dat we geen controle hebben op het verloop van deze crisis. Het is waar dat dit veel angst en onzekerheid oproept. Des te urgenter is de vraag: wat wordt er mogelijk als de angst er mag zijn en we deze niet collectief omzetten in daadkracht en het versterken met irreële angstscenario’s die ons in een steeds meer verstikkende kramp brengt?
Ontspannen lichaam
Ik bel mijn moeder nu elke dag om haar gerust te stellen. Te verwijzen naar de praktische richtlijnen zoals handen wassen, afstand houden en geen contact hebben bij verkoudheid. Ook geef ik haar aan hoe ze haar omgeving kan begrenzen in het geven van de met angst geladen tips. En dat ze beter maar één of twee keer per dag de berichten kan volgen over het coronavirus, bijvoorbeeld via het 8 uur journaal. Maar het voornaamste is dat ze het vertrouwen blijft voelen in zichzelf, zeker nu ze nog gezond is. In plaats van ons volledig over te geven aan de externe projectie en energie van angst, is het belangrijk dat we blijven varen op ons eigen gevoel van innerlijk weten of we de officiële richtlijnen volgen.
Daarnaast vraagt het van ons aanvaarding van het feit dat we niet weten hoe het coronavirus zich precies zal ontwikkelen. Als we kunnen zijn met deze onzekerheid en ‘niet weten’, kunnen we weer ontspannen, wat een weldaad is voor ons immuunsysteem. Een ontspannen lichaam is namelijk veel weerbaarder en beter beschermd tegen virussen van buitenaf dan een gespannen lijf dat zichzelf door de stress uitput. Blijf in contact met je eigen gevoel en laat je niet te veel leiden door de angsten van anderen. Kalmte en waakzaamheid is hierbij het beste vaccin tegen de corona-angst.
“Als de angst er mag zijn, ben je vrij van angst.
Als onzekerheid er mag zijn, is er zekerheid.”
– Wijnand Schreurs.
Meer artikelen lezen?
Op het blog van Power of Presence publiceren we regelmatig nieuwe artikelen over wendbaar leiderschap, ont-wikkeling van persoonlijkheid, de kracht van aandacht, emotie en in verbinding zijn, en invloed en communicatie.
Foto (detail): Helene Kock
