Dit is het 5e deel (uit 5) als introductie op Power of Presence – leiderschap vanuit nu. Deel 5 gaat over de wijze waarop je bewustzijn kunt verruimen. De huidige en toekomstige externe omstandigheden noodzaken organisaties om meer leiderschap naar het volgende niveau van ontwikkeling te krijgen. Een normaal intelligent en gezond mens zal zich op eigen tempo door de niveaus van bewustzijn ontwikkelen. Daarbij helpt de juiste ondersteuning en uitdaging vanuit de omstandigheden. Is er geen interne of externe katalysator voor ontwikkeling naar de volgende stap, dan blijft iemand op het niveau waar hij of zij is. Wat kunnen we dan doen om de kans te vergroten dat meer mensen in hun bewustzijn level up gaan?
Bewustzijn kun je niet afdwingen. Het komt voort uit intrinsieke motivatie van het individu om stil te staan bij zichzelf en bereid te zijn tot zelfreflectie. Er zijn omstandigheden die dit stimuleren. Allereerst zijn dit de externe omstandigheden. Zoals Graves bij het ontwikkelen van Spiral Dynamics ontdekt heeft, worden mensen uitgenodigd tot evolutie of zelfontwikkeling als de complexer wordende omstandigheden dit van hen vereisen. Zoals Darwin al zei, is het niet de sterkste maar de slimste die het beste kan omgaan met de nieuwe omstandigheden, overleeft. Daarnaast zijn vaak persoonlijke, impactvolle omstandigheden een stimulans voor bewustzijnsverruiming, zoals burn-out, overlijden van een dierbare, onvrijwillig ontslag of echtscheiding. Deze impactvolle omstandigheden zetten mensen aan tot zelfreflectie over hun eigen handelen in de bewuste situatie.
Zelfkennis is alleen mogelijk door zelfobservatie. Je kunt je innerlijke observator ontwikkelen die je het vermogen geeft om zonder moeite gevoelens, gedachten en gedrag te observeren waardoor je je patronen en superego stemmen kunt herkennen. Door met onze innerlijke observeerder uit te zoomen op deze egopatronen en deze te her- en erkennen, ontstaat er ruimte om er vrijer van te worden.
Verticale en horizontale dimensie van ontwikkeling
Alan Seale maakt in zijn boek Transformational Presence (2013) onderscheid tussen de verticale en horizontale dimensie van bewustzijn en ontwikkeling. Het horizontale bewustzijn staat voor het ego en wat we doen in deze wereld. De zichtbare, uiterlijke wereld met actie en verwezenlijking. Het ego voelt zich het meest op zijn gemak in een rationeel georiënteerd bewustzijn. Onze cultuur is vooral gericht op het horizontale niveau.
De verticale dimensie van bewustzijn staat voor wie we zijn in deze wereld, de innerlijke wereld. Het gaat over de onzichtbare ziel en missie, onze verbinding met de hogere kracht die alles schept en in stand houdt. Ideeën en gedachten en ook jouw levensdoel of ‘purpose’ zijn krachtige manieren waarop het bewustzijn zich in jou uit. De onzichtbare wereld heeft een ander niveau van werkelijkheid en functioneert in afhankelijkheid van de zichtbare wereld.
Wij kunnen niet zonder het ego of zonder de ziel, zonder het horizontale of het verticale. Ze zijn integraal onderdeel van ons wezen. Power of Presence is een gevolg van een dynamisch en duurzaam evenwicht tussen deze beide niveaus. Het ontwikkelen van Power of Presence begint met de ziel. De ziel is passie, gedrevenheid en brandstof. De ziel is levenskracht. Zonder ziel is er geen verbinding met bewustzijn. Dan wordt er door de inspanningen van het ego slechts een kunstmatige zingeving gecreëerd. Pas als de ziel wordt ingeschakeld, krijgt je potentieel water en kan ze zich ontwikkelen. Pas als je de ziel erbij betrekt en jij je afstemt op het verticale vlak, kun jij je uitgebreide mogelijkheden die in bewustzijn liggen, zien en ermee samenwerken. Door middel van de ziel verruim je je gewaarzijn tot bewustzijn. Je ziel wordt leidend en je ego dienend. Je kunt dus pas je volledige (leiderschaps)potentieel bereiken, als jij je ziel helemaal kunt inzetten.
Manieren om bewustzijn te ontwikkelen
Naast impactvolle gebeurtenissen zoals een burn-out, verlies van een dierbare of baan, zijn er vele verschillende manieren om bewustzijn te ontwikkelen. Je kunt hierbij denken aan:
- Creëer innerlijke rust door meditatie en in contact met de natuur.
- Zorg voor zelfreflectie met behulp van een coach, meditatie, stiltemomenten, visualisatie, yoga, mindfullness e.d.
- Organiseer intervisie met gelijkgestemden vanuit gelijkwaardigheid.
- Ontwikkel de kracht van intentie en visualisatie. Sta stil bij de diepere intentie? Waarom ben je hier? Welke impact wil je hebben? Welke bijdrage wil je leveren? Wanneer komen jouw natuurtalenten het beste tot haar recht?
- Laat je inspireren door kleine kinderen. Kinderen tot circa 7 jaar zijn in staat om spontaan en in het hier en nu te zijn. Het gemak waarmee kinderen hun armen spreiden voor een knuffel, de openheid waarin alles gezegd wordt wat er op dat moment aan de hand is, de remming loze uitingen van boosheid en blijdschap, de overgave aan dansen en huppelen, herinneren ons aan de tijd dat we nog niet beperkt werden door onze persoonlijkheid met haar egopatronen.
- Wat zou je doen als je nog maar een jaar te leven had? Wat zou je doen als je nog maar drie maanden te leven had? Wat wil je graag dat gezegd wordt bij je afscheid op werk? Welke betekenis heb je dan gehad voor de organisatie en de mensen die er werken? En hoe verhoudt zich dat tot wat je het liefst in het leven wilt?
Gewetensvraag: hoe organiseer jij jouw eigen stilte- en reflectiemomenten gedurende de dag, week, maand en in het jaar?
Bewezen factoren voor bewustzijnsontwikkeling
De oplossing voor aanpassen aan nieuwe omstandigheden ligt niet zozeer in ‘doen’, meer kennis of competentie gebaseerde trainingen. De oplossing ligt veel meer in het verruimen van bewustzijn. Dit vraagt dat we mensen leren ‘niet te doen’ wat iets anders is dan niets doen. Vanuit ontspanning en gewaarwording leren we eerst niet te doen. Niet de impulsen volgen van de structuur van de persoonlijkheid. Hierdoor ontstaat ruimte en rust. Oefenen met deze bewustzijn staat zorgt ervoor dat de geconditioneerde denk- en gedragspatronen hun grip verliezen en kunnen ‘oplossen’ in deze ruimere staat van bewustzijn. We worden dan niet meer gedomineerd door de gewoonte patronen uit het verleden. We zijn meer en meer in staat om vanuit het ruimere NU te kijken wat de situatie van ons vraagt.
Barrett C. Brown (derde generatie Graves, 2011) heeft de factoren onderzocht die de ‘verticale’ groei naar volgende niveaus ondersteunen. Dit geldt ook meer in het algemeen voor menselijke ontwikkeling, niet alleen voor de leiders van complexe veranderprocessen. Deze factoren zijn:
- Zoek steeds complexe situaties op, zowel interpersoonlijk als in het werk en in opleidingen.
- Ga bewust om met de problemen en uitdagingen in het leven door middel van reflectie, dialoog en therapie.
- Wees je bewust van je innerlijke staat van zijn en zorg dat je groeit in het kunnen maken van een subtieler onderscheid tussen de verschillende staten van bewustzijn.
- Heb een sterke intentie om jezelf te blijven ontwikkelen.
- Wees open en bereid om een nieuw raamwerk te maken voor het vollediger begrijpen van complexe situaties.
- Cultiveer een open mindset, open hart en open will: wees bereid te onderzoeken, je te laten raken en heb de moed om nieuwe dingen uit te proberen.
Ten slotte
Tot zover de introductie op Power of Presence. Is ook bij jou het gevoel van echte urgentie aangewakkerd dat wendbaarheid vraagt om een radicale shift in zijn, zien en doen?
Nieuwsgierig geworden en wil jij je bekwamen in Power of Presence en aan den lijve ervaren wat dit voor jou inhoudt en hoe het kan ondersteunen in het creëren van een wendbare organisatie? Meld je dan aan voor het programma Power of Presence en word een leider die voorbereid is op een toekomst waarin radicaal andere wetten gelden voor leiderschap, teamwerk en organiseren.
AanmeldenDit is deel 5 uit een serie van 5 delen uit het e-book Power of Presence – leiderschap vanuit nu. Via onderstaande button kan je dit e-book in zijn geheel downloaden.
Download e-book