Tijdens coaching en teamtrajecten ben ik steeds alert of mensen zich meer herkennen in introvert of extravert zijn. De introverte persoonlijkheid heeft unieke kwaliteiten en uitdagingen, zeker in een team waar extraversie de norm is. Effectief teamwork doet recht aan de diversiteit en verschillende kwaliteiten in een team. Het bewust benutten van de kwaliteiten van zowel de extraverte als de meer introverte teamleden, vraagt wat mij betreft specifiek aandacht.
Introverte mensen krijgen nog wel eens verwijten van hun extraverte collega’s dat ze zo stil en terug getrokken kunnen zijn, terwijl in de ogen van de introverte collega’s de extraverte mensen altijd haantje de voorste zijn waardoor zij geen kans en ruimte hebben om iets te zeggen. Het vraagt dan ook bewuste afstemming op de verschillende energie, tempo en kwaliteiten om de talenten van iedereen optimaal te benutten.
Introvert – ambivert – extravert
Carl Jung, de grondlegger van de psychologie, heeft veel onderzoek gedaan naar de verschillen tussen introvert en extravert. Zuiver introvert of zuiver extravert bestaat niet; zo iemand zou in zijn ogen in een gekkenhuis thuis horen. Iemand bevindt zich altijd ergens op het spectrum van meer of minder introvert of extravert, waarbij het midden van het spectrum ook wel met ‘ambivert’ wordt geduid, oftewel een persoonlijkheidstype dat tussen introvert en extravert in zit.
Verschil tussen introvert en extravert
Volgens Jung voelen introverte mensen zich aangetrokken tot de innerlijke wereld van gedachten en gevoelens en extraverte mensen tot mensen en activiteiten. Waar introverte mensen zich richten op de zingeving van gebeurtenissen om hen heen, storten extraverte mensen zich op de gebeurtenissen zelf. Introverte mensen laden op door alleen te zijn; extraverte mensen vooral door zich met andere mensen te verbinden. Introverte en extraverte mensen hebben dus een verschillende hoeveelheid externe prikkels nodig om optimaal te kunnen functioneren. Obama, Lady Gaga, David Bowie en J.K. Rowling zijn bekende mensen die tot het introverte persoonlijkheidstype behoren.
Het extraverte ideaal
We leven in een maatschappij waarbij extraverte eigenschappen de norm lijken te zijn: het alom heersende geloof dat de ideale mens een dominant gezelschapsdier is dat zich thuis voelt in de schijnwerpers. Toch is zo’n 30% van de bevolking is introvert, 1 op de 3 dus.
De extraverte mens verkiest actie boven reflectie, risico’s nemen boven voorzichtigheid, zekerheid boven twijfel. Hij of zij geeft de voorkeur aan snelle beslissingen, ook al bestaat de kans dat hij er naast zit. De extraverte mens functioneert goed in teams en begeeft zich graag onder de mensen.
Introverten zijn verlegen en gevoeliger voor prikkels dan extraverten. Denk hierbij aan geluid, nieuwe mensen en nieuwe informatie. Grote groepen of heel dominante personen geven veel prikkels, waardoor je lichaam zich als vanzelf terug trekt. Hierdoor verdwijnt iemand naar de achtergrond om niet overprikkeld te raken. Het is een fysieke reactie die niet altijd te voorkomen is.
Introversie wordt net als sensitiviteit en verlegenheid minder gewaardeerd, waardoor anderen vaak kritisch zijn op introverte mensen; maar introverte mensen zijn ook vaak kritisch op zichzelf. Introverte mensen krijgen vaak van extraverte mensen te horen dat ze zich meer mogen profileren en zich eerder uit mogen spreken.
Er zit een fundamenteel verschil: extraverte mensen reageren primair en denken door te spreken en introverte mensen denken eerst na en spreken daarna, meer secundair. En dit verschil draagt een unieke kwaliteit in zich die uit de verf mag komen: het is me vaak opgevallen dat als introverte mensen spreken, ze vaak ‘spot on’ zijn met een kernachtige analyse, voorstel en/of oplossing.
Introverte mensen leven onder de druk van het extraverte ideaal en worden vanwege andere eigenschappen en natuurtalenten niet altijd op waarde geschat. Introverte mensen vinden het vaak moeilijk om hun talenten te benoemen. We hebben extraversie gemaakt tot dwingende maatstaf waarvan veel mensen geloven dat ze zich hieraan moeten conformeren.
Kwaliteiten van introvert
Terwijl juist de kwaliteiten van introversie ervoor zorgen dat ze op een natuurlijke manier impact hebben met hun aanwezigheid, met hun ‘presence’:
- Introverte mensen stralen rust uit wat anderen ook vaak rustig maakt. In een hectische wereld waar iedereen druk is, ook in hun hoofd, is het geven van rust gewoon door er te zijn een hele waardevolle kwaliteit.
- Introverte mensen zijn vaak van nature gericht op luisteren en het stellen van vragen. Ze geven hiermee ruimte aan anderen. Anderen hoeven niet te vechten om aan het woord te komen en gehoord te worden. Het is heel fijn als er naar je geluisterd wordt.
- Introverte mensen hebben vaak een heel sterk observatievermogen. Niet alleen over het onderwerp van de discussie, maar ook over hoe mensen met elkaar omgaan. Wat gevoelig ligt en wat niet. Het is ook gemakkelijker om de grote lijnen te zien in de discussie. Door je wat meer op de achtergrond te houden, creëer je de mogelijkheid om wat je hoort te structureren en om overzicht te krijgen.
Herken jij jezelf in meer introvert, extravert of ambivert?
Susan Cain heeft in haar boek ‘Stil – de kracht van introvert zijn in een wereld die niet ophoudt met kletsen’ (2012) een vragenlijst opgenomen die je helpt waar jij je bevindt op het spectrum tussen introvert en extravert. Het is een informele vragenlijst, geen wetenschappelijk verantwoorde persoonlijkheidstest. De vragen zijn geformuleerd op basis van kenmerken van introversie die algemeen geaccepteerd zijn. Je kunt op elke vraag het antwoord ‘juist’ of ‘onjuist’ noemen en hierbij het antwoord kiezen dat meestal op jou van toepassing is.
- Ik verkies tweegesprekken boven groepsactiviteiten.
- Ik druk mezelf vaak liever schriftelijk uit.
- Ik vind het prettig om alleen te zijn.
- Ik lijk minder te geven om rijkdom, bekendheid en status dan mijn generatiegenoten.
- Ik houd niet van kletsen, maar praat graag diepgaand over onderwerpen die ik belangrijk vind.
- Ik krijg vaak te horen dat ik goed kan luisteren.
- Ik neem niet vaak grote risico’s.
- Ik houd van werk dat me de kans biedt om ‘erin te duiken’, met weinig onderbrekingen.
- Ik vier mijn verjaardag bij voorkeur in klein comité, met één of twee goede vrienden of vriendinnen of familieleden.
- Mensen zeggen vaak dat ik ‘vriendelijk’ of ‘hoffelijk’ ben.
- Ik toon of bespreek mijn werk liever niet als het nog niet af is.
- Ik kan slecht tegen ruzie.
- Ik functioneer het best als ik zelfstandig kan werken.
- Ik denk vaak na voordat ik iets zeg.
- Ik voel me helemaal leeg als ik de hort op ben geweest, zelfs als het leuk was.
- Bellers laat ik vaak de voicemail inspreken.
- Als ik mag kiezen, verkies ik een weekend helemaal niets doen boven een weekend dat te vol gepland is.
- Ik houd niet van multitasken.
- Ik kan me makkelijk concentreren.
- Als lesvorm prefereer ik hoorcolleges boven werkgroepen.
Hoe vaker je ‘juist’ heb gegeven, hoe introverter je bent. Als je ongeveer evenveel keer ‘juist’ als ‘onjuist’ hebt geantwoord, ben je misschien een ‘ambivert’-type.
Ik geloof dat wendbaar organiseren en wendbaar leiderschap is gebaat bij een goede balans in kwaliteiten. Dat vraagt dus ook diversiteit in introverte en extraverte kwaliteiten. De meer introverte collega’s nodigen over het algemeen uit tot meer luisteren, onderzoeken, nieuwe overwegingen en invalshoeken en reflectie.
Trage vragen:
- Hoe schat jij de verhouding in jouw team in tussen mensen met een meer introverte en extraverte persoonlijkheid?
- Wat doen jullie in het team om de kwaliteiten van de meer introverte collega’s bewust ruimte te geven?
- Aan welke kwaliteiten worden in jouw organisatie voornamelijk leiderschapskwaliteit toegedicht: extravert of introvert? Wat is hiervan het effect en heeft het ook een keerzijde?
In het leiderschapsprogramma Power of Presence verdiep je je onder meer in de structuur van je persoonlijkheid, je staat stil bij je kwaliteiten, talenten, valkuilen en ontwikkelpunten. Ze vormen de basis van zelfinzicht. Kijk hier voor meer informatie over dit programma.
Foto © Helene Kock
