Een van mijn eerste serieuze boeken die ik ooit las, had de titel “De toekomst van de liefde”. De kernboodschap in dit boek was dat je in je leven je eigen pad te lopen hebt. Op dat pad komen in verschillende perioden allerlei mensen langs die een tijdje met je mee wandelen op je pad. Gedurende deze periode heb je samen allerlei ervaringen en inspireer je elkaar, leer je van elkaar. En er komt een moment dat de tijd rijp is om de wegen te laten scheiden zodat ieder weer het eigen pad kan volgen. Dit voorkomt vast zitten, verstarring of het afvlakken van de persoonlijke groei op het eigen pad. Ik kan me erg vinden in dit perspectief, zeker in een relatie zonder kinderen. Het huwelijk als instituut staat op gespannen voet met
deze gedachte.
Het huwelijk als instituut
Het huwelijk gaat uit van een vast einddoel, namelijk tot de dood ons scheidt. Als we het huwelijk zien als het einddoel van een liefdevolle verbintenis tussen twee mensen, dan institutionaliseren we het. In het instituut huwelijk is er vooral waardering voor de duur van het huwelijk: hout voor 5 jaar, tin voor 10 jaar, zilver voor 25 jaar, goud voor 50 jaar en diamant voor 60 jaar huwelijk. Je huwelijk is een succes naarmate je meer jaren samen hebt doorgebracht. De kwaliteit van de jaren doet er niet toe, net zo min als de mate van ontwikkeling tijdens dit huwelijk.
Na het voltrekken van het huwelijk staat vast van wie we de rest van het leven houden. Het huwelijk vertelt ons dat we de rest van ons leven slechts van één persoon kunnen houden. Het wordt ons verboden om innige liefde van welke aard dan ook aan iemand anders dan onze partner te tonen. Het instituut huwelijk bepaalt zelfs met wie, welke religie of sekse, je wel en niet mag trouwen.
Vormloze liefde in een contract
Liefde is in wezen vormloos. De essentie van de liefde is onmogelijk te vangen. Liefde is een levend fenomeen; liefde verandert en transformeert voortdurend waarbij het steeds om het nu gaat. Het instituut huwelijk wil stabiliteit en duurzaamheid bieden in de maatschappij, maar het risico is dat het huwelijk de vluchtige aard van liefde verstart. Het huwelijk zet iets wat vormloos is, in een vaste vorm.
Oorspronkelijk was het huwelijk een puur maatschappelijk contract tussen families om bezittingen binnen de familie te houden. Door de kerk is er een religieus contract van gemaakt. Sindsdien is de ontbinding van het huwelijk een grote zonde met dreiging van naar de hel gaan als extra wapen. Het huwelijk werpt allerlei restricties en grenzen op. Het rechtssysteem heeft wetten gemaakt voor onze relaties, waardoor de liefde is getransformeerd in iets contractueels, conditioneels, iets wat voorgeschreven wordt. Het huwelijk garandeert met een overeenkomst de toekomst “tot de dood je scheidt”. Gaan we niet tegen de authentieke aard van de natuur van de liefde in, door ons te verbinden aan een langdurig juridisch contract?
Echtscheiding
In Nederland is al jaren een dalende trend van het aantal huwelijken en een stijging van het aantal geregistreerd partnerschappen. Het percentage huwelijken dat uitmondt in een scheiding, is in Nederland ca. 40%. In Amerika stranden zelfs 60% van alle huwelijken. Dit geeft de kwetsbaarheid van het instituut huwelijk aan. Zou jij in een vliegtuig stappen, als de kans 40-60% was om neer te storten? Het feit is: of ze nu een contract hebben of niet, mensen veranderen van gedachten. Als we proberen de liefde vast te houden nadat de houdbaarheidsdatum is verstreken, stagneert ze. Dat zorgt voor spijt, wrok en bitterheid.
Er heerst vaak nog een stigma op scheiden. Echtscheiding wordt over het algemeen afgekeurd door de maatschappij en gezien als negatief en mislukking. Vanuit religieus standpunt wordt het gezien als een grote zonde en het gaat vaak gepaard met veel strijd, schaamte en schuldgevoel van gekrenkte ego’s. Het kan zelfs worden gezien als een belediging voor de familie-eer; als een aanval op de normen van de cultuur met de dreiging van maatschappelijke uitsluiting. Hoeveel mensen blijven uiteindelijk passief hangen in een uitgedoofd huwelijk om niet te hoeven lijden onder deze reputatie?
Shift van langdurigheid naar groei
Het bestaande huwelijksmodel is gericht op beheersing, bezitsdrang en controle. Wat wordt er mogelijk als het huwelijksmodel verschuift van duur naar groei, gebaseerd op respect, authenticiteit en vrijheid? Als we deze shift maken, meten we het succes van het huwelijk niet meer af aan de jaren die samen zijn doorgebracht, maar aan de mate van persoonlijke groei en de lessen die zijn geleerd. Is het huwelijk niet meer bedoeld om ware verbinding te ondersteunen, waarbij de band met de ander vanuit vrijheid heel belangrijk is?
Van huwelijkscontract naar continue groei
Natuurlijk is er een hoop praktisch en materieel gedoe bij scheiding van huis en boedel en heel vaak gaat dit gepaard met grote veranderingen, zeker als er kinderen zijn. Als we echtscheiding echter zouden zien als het einde van persoonlijke en gezamenlijke groei, beschouwen we het als meer dan het einde van het huwelijkscontract. Dan wordt scheiden de overgang van een oude naar een nieuwe fase. Er wordt meer begrip mogelijk als de partner overgaat naar een nieuwe fase in zijn of haar leven. Deze fase kan zelfs gevierd worden in plaats van dat er sprake is van schaamte en uitgesloten te worden. Het instituut huwelijk kan overgaan in een nieuwe versie waarbij het respect voor de unieke uiting van twee mensen voorrang krijgt boven de extern door cultuur en religie opgelegde normen.
In plaats van dat twee mensen zich voor altijd aan elkaar verbinden, verklaren beiden dat ze gericht zijn op authenticiteit, groei en waarheid voor het moment. Ze beloven elkaar niet in de weg te staan en de richting van de ander te respecteren. Zelfs als ze daardoor een andere kant op gaan. Scheiding is dan geen scheiding van de ander of de familie, maar een beweging bij iets vandaan wat niet langer de groei van een of beiden dient.
Zo bezien, past het huwelijk als instituut voor mij niet bij de aard van de liefde en houd ik het bij geregistreerd partnerschap zodat de praktische kant ook voor de kinderen goed is geregeld. En op dit moment ben ik super gelukkig met mijn grote liefde die alweer bijna 20 jaar samen met mij het pad bewandelt met veel respect, vrijheid en geluk. Ik heb op dit moment veel vertrouwen in de toekomst van de liefde!
