Dit is het 4e deel (uit 5) als introductie op Power of Presence – leiderschap vanuit nu. Deel 4 gaat over ontwikkeling van persoonlijkheid met haar overlevingsmechanismen. Om tot heelheid te komen, vraagt dat we ons bewust zijn van onze persoonlijkheid met haar egopatronen.
Ontstaan van ego
Het ego is een illusionaire gevangenis waarin we onszelf opsluiten. De illusie is het gevoel van afgescheiden zijn van onszelf en elkaar. Het is alles wat mensen ervan afhoudt authentiek oftewel zichzelf te zijn en het leven in de volle breedte te omarmen zoals het is, met alles erop en eraan.
Al vroeg in ons leven leren we dat we niet zonder meer onszelf mogen zijn. Ouders kunnen onmogelijk alle basisbehoeften van hun kinderen op elk moment vervullen. Kinderen zijn uitermate gevoelig. Op de momenten dat de behoeften van het kind niet worden vervuld, trekt het kind zijn behoeften en oorspronkelijke zijnskwaliteiten terug en zet er overlevingsmechanismen en aangepaste kwaliteiten voor in de plaats. Het kind gaat in de illusie geloven dat bepaalde delen van hem of haar er niet mogen zijn. Deze delen trekken zich dan terug en we zetten er een ‘masker’ voor: de kant die je laat zien om te overleven.
Persona of masker
De verschillende maskers samen vormen onze persoonlijkheid of ego en wordt in de eerste ca. 25 jaar van ons leven opgebouwd. Het ego is een verzameling mentale overtuigingen en emotionele conditioneringen en overtuigingen die we over onszelf hebben. Het ego heeft als taak om ons te beschermen, controle te houden en meester te zijn en blijven over de situatie. Het bestaat uit een verzameling patronen, afweerreacties en overlevingsmechanismen. We ontwikkelen allerlei aannames en overtuigingen waarbij we in voorwaarden gaan geloven om erbij te horen. In essentie vindt zelfafwijzing plaats waardoor we gescheiden raken van ons diepste zelf en afhankelijk worden van de waardering van anderen. Het ego is op zoek naar vermijden van pijn en vergroten van plezier. Het ego maakt de hele dag door op grond van het verleden een splitsing in het nu, een onderscheid tussen goed en fout, plezierig en onplezierig. Heel vaak identificeren we ons met onze ego. Het ego leidt tot een zorgvuldig opgebouwd imago, waarmee we geleerd hebben ons te manifesteren om door de buitenwereld geaccepteerd en gewaardeerd te worden.
Basispatroon ego
Het ego is bang voor afwijzing en schermt kwetsbaarheid af. Met de opbouw van ons ego hebben we een muur gevormd en ons afgesneden van al te diepe pijn en angsten, maar ook van onze natuurlijke gevoeligheid en sensitiviteit. Ons ego is samengesteld uit verschillende lagen die onderling van elkaar afhankelijk zijn en elkaar versterken. Het basispatroon ziet er als volgt uit:
- Door afwijzing van onze natuurlijke volmaakte eigenschappen ontstaat de illusie van tekort schieten, een pijnlijk negatief bewustzijn.
- Hiervan vluchten we weg door aan regels te voldoen die erkenning geven van anderen of tenminste afwijzing door anderen dienen te voorkomen (bijvoorbeeld ‘het hebben van gevoelens is verkeerd’ met gevoelsarmoede als gevolg).
- We ontwikkelen een scala aan automatismen en denk-, voel- en gedragspatronen om die liefde en erkenning in de wacht te slepen en afwijzing te voorkomen.
- Het imago is het beeld dat we willen dat anderen van ons hebben. Het is een geïdealiseerde constructie die een schijn aan zelfverzekerdheid probeert te creëren. Het is een afscherming van onze angsten. Het is de buitenste schil die ervoor zorgt dat anderen ons zien zoals we onszelf graag willen zien en vooral dat anderen niet zien waarover we ons onzeker voelen.
Factoren die van invloed zijn op ons ego
De hele mentale constructie van ons zelfbeeld is dus van nature instabiel en vergt voortdurend energie om zichzelf in stand te houden. Factoren die van invloed zijn op de ontwikkeling van ons ego:
- Opvoeding met ouders en andere opvoeders.
- Sociale milieu
- Samenstelling van gezin en rest van de familie
- Waarden en normen
- (Geloof) overtuigingen
- Traumatische ervaringen
- De aard van de relatie tussen beide ouders
- Sfeer op school
Superego
Al onze ervaringen worden geïnternaliseerd en afgezet tegen en/of omgezet naar waarden, normen en overtuigingen. Deze innerlijke saboterende stemmen zijn afkomstig van de ‘innerlijke rechter’ wat ook wel innerlijke criticus of superego wordt genoemd. Deze innerlijke rechter bewaakt de instandhouding van de aannames en overtuigingen die de illusie van bescherming van kwetsbaarheid in tact houdt. Het is de mentale en emotionele afweerlaag en functioneert als ons geweten en beslist hoe we het beste ons leven kunnen leiden om het minste gedoe te krijgen.
Transformatie van het ego
Ons ego is niet fout. Dankzij het ego hebben we geleerd te overleven. We kunnen echter leren het ego transparant en ondersteunend te maken aan het bewustzijn. Als we volwassen zijn kunnen we het ego laten smelten of kunnen we verharden en volharden. Het laten smelten of transformeren van ons ego is een belangrijk onderdeel van persoonlijke ontwikkeling. Het proces van heelwording begint met kunnen zijn met wat is en met wat zich aandient, het doorvoelen van wat er gebeurt en het doorzien van je overlevingsmechanismen. Het gaat om het verdragen (containen) van de frustratie of onrust waarbij we de natuurlijke neiging hebben erbij weg te gaan. Door het toe-laten van wat je voelt zonder je ermee te identificeren, kan transformatie plaatsvinden.
Transformatie
De weg naar transformatie vraagt aanwezigheid in het hier en nu, compassie en nieuwsgierigheid. Het vraagt een actief gevoeld verlangen om je essentie terug te vinden en je te ontdoen van je aangepaste zelf. Ook vraagt het besef dat de moeilijkheden die je ervaart voortkomen uit je eigen innerlijke conflicten en het vermogen om zonder oordeel naar je ouders te kijken. Door te veroordelen wat ouders je ‘aangedaan’ hebben, zet je alles weer vast.
Dit is deel 4 uit een serie van 5 delen uit het e-book Power of Presence – leiderschap vanuit nu. Via onderstaande button kan je dit e-book in zijn geheel downloaden.
Download e-book