Na zo’n drie maanden intelligente lock-down zijn we nu bezig met een intelligente start-up. Het is ondertussen een bekende term geworden en iedereen noemt hem terwijl het begrip drie maanden geleden nog nergens bekend was. Het zou wel eens het woord van het jaar 2020 kunnen worden. Maar wat is precies deze intelligentie, waarin onderscheidt het zich van de traditionele benadering en wat zijn de onderliggende principes van deze intelligentie?
Wat kunnen organisaties, teams maar ook leidinggevenden en medewerkers leren van de intelligente lockdown en start-up?
Laten we eerst kijken hoe er traditioneel vaak wordt omgegaan met een crisis of chaos. Een crisis kenmerkt zich vaak door een onverwachte gebeurtenis (zoals nu bijvoorbeeld corona maar ook de economische crisis en de bankencrises) waar we geen grip op hebben, gevolgd door niet weten, onzekerheid, machteloosheid, geen duidelijkheid en hierdoor vaak leidend tot spanning, angst en paniek die vervolgens overslaat op een grote hoeveelheid mensen. Het hamsteren van de wc-rollen was hiervoor een paar weken geleden een illustratief voorbeeld. We hebben geen controle meer over de situatie.
Controle herpakken
De eerste re-actie die dit vaak teweeg brengt, is meteen een roep om een oplossing; even snel de crisis fixen. We willen dan graag de controle zo snel mogelijk herpakken in de vorm van zekerheid, duidelijkheid en houvast wat zich vaak vertaalt in richtlijnen en regels.
Dat geeft de mensen vaak het idee dat we de situatie weer onder controle hebben, het in de hand hebben en dat er een einde in zicht is waarin het weer ‘normaal’ wordt. Dat geeft ogenschijnlijk (emotionele) rust. Een totale lock-down voor een langere periode kan hiervan een voorbeeld zijn. Wat we in organisaties zien is een aankondigen van thuiswerken tot bijv het eind van het jaar.
Teruggrijpen op gewoontepatronen
Een ander effect van de roep om zekerheid en het snel willen fixen van de crises, is dat we vaak teruggrijpen op bekende oude gewoontepatronen. De oplossingen zijn als gevolg hiervan vaak niet meer afgestemd op de huidige feiten of de actuele situatie. Soms ook met als gevolg dat er effecten optreden die niet ondersteunend zijn aan het “oplossen” van de ontstane situatie.
Het kenmerk is immers dat als we zekerheid willen dat we op zoek zijn naar de oude bekende situatie (normaal) met als gevolg dat we andere mogelijkheden niet onderzoeken of uitsluiten.
Starten vanuit onzekerheid
De intelligente lock-down onderscheidt zich juist hiervan. Deze start niet vanuit zo snel mogelijk op zoek naar de (oude) zekerheid, maar juist in het aanvaarden van de onzekerheid! Starten vanuit onzekerheid klinkt in eerste instantie vaak niet aantrekkelijk. Maar als we iets verder kijken is het toch een interessant vertrekpunt. Vanuit het aanvaarden van de onzekerheid als vertrekpunt (niet als eindpunt) ontstaat er ruimte, ontspanning, een verruimd bewustzijn en tijd voor onderzoek naar de feiten; kijken wat gelet op de huidige context en situatie nu de juiste stap is. Je even niet gek laten maken door de roep om zekerheid en/of om impulsieve maatregelen af te kondigen.
Vanuit het verruimde nieuwe bewustzijn dat zich ook kenmerkt door een rustige uitstraling, vastberadenheid en authenticiteit kan dan het nieuwe normaal zich ontvouwen.
Niet managen
Dit vraagt wel van leiders dat zij dit inzicht hebben en dus beschikken over een ruimere staat van bewustzijn. Bewustzijn van hun eigen gewoontepatronen is hierbij van essentieel belang. En ook al voelen zij de krachtige en misschien wel wanhopige roep om zekerheid dat zij het lef hebben om hier geen invulling aan te geven. De durf hebben om anders dan “normaal” met de situatie om te gaan en de situatie niet te managen (te fixen), maar het aanvaarden van de onzekerheid en vanuit deze ruimte de mensen te ondersteunen in het zijn en omgaan met onzekerheden en hiermee ook te transformeren naar een hogere bewustzijnsstaat.
Eerste stap naar transformatie
De essentie is dus de start van het aanvaarden van de onzekerheid of machteloosheid en niet meteen in de reflex van extern houvast schieten. De reflex is namelijk per definitie teruggrijpen op oude gewoontepatronen en hierdoor impliciet het inperken van de ruimte en het uitsluiten van andere nieuwe en creatieve mogelijkheden.
Aanvaarding van de onzekerheid en het niet weten is het zaad voor de toekomst. Columbus had Amerika nooit ontdekt als hij was blijven steken in de zekerheid van dat de wereld plat was.
Als leiders in organisaties en mensen in de organisatie de onzekerheid, machteloosheid en niet weten kunnen aanvaarden, dan is de eerste stap naar transformatie gezet waarmee de emotionele intelligentie toeneemt.
Trage vragen:
- Wat is jouw reflex in het omgaan met onzekerheid?
- Wat is het effect van deze reflex op jouw en je omgeving?
- Wat wordt er mogelijk als je deze reflex ‘niet doet’?
Bewustzijn, patroonherkenning en omgaan met emoties komen aan de orde in de het Power of Presence leiderschapsprogramma, waarin je onder andere jouw eigen gedragspatronen bestudeert. En leert en ervaart hoe je op een waardevolle manier met emoties kunt omgaan. Onder programma vind je meer informatie over deze en de andere modules.
