Organisatieadviesbureau McKinsey beschrijft in dit artikel dat uit hun onderzoek blijkt dat meer dan 19 miljoen Amerikaanse werknemers sinds april 2021 hun baan hebben opgezegd, wat in een recordtempo bedrijven overal in het land ontwricht. Daarnaast overweegt nog eens 40% van de werknemers om binnen nu en een half jaar het bedrijf te verlaten in de onderzochte landen (Australië, Canada, Singapore, VK en VS). Medewerkers zijn ook bereid om te stoppen als ze nog geen andere baan hebben.
In plaats naar de diepere oorzaken te kijken, kiest het management vaak voor snelle oplossingen zoals extra salaris of retentiebonussen. In plaats van waardering te voelen, voelen werknemers dit vooral als een transactie. En het is nu precies deze transactionele relatie die niet voldoet aan hun diepere behoeften. Mensen willen dat er geïnvesteerd wordt in de menselijke aspecten van de relatie. Ze zijn op zoek naar zingeving en interpersoonlijke verbindingen met hun collega’s en managers op het werk. Dit vraagt diepe empathie voor werkgevers in wat mensen drijft en wat ze nodig hebben om zich verbonden te blijven voelen in organisaties. Zeker in deze tijd waarin we volop experimenteren met thuiswerken en hybride werken.
Waarden-gedreven leiderschap
De mens centraal stellen en waarden-gedreven werken vraagt om een andere uitgangspunten dan efficiency, rationalisatie, winstmaximalisatie en aandeelhouderswaarde. Deze prioriteiten gaan vaak gepaard met een hiërarchische structuur waarbij de afdeling die over mensen gaat Human Resources heet. De mens centraal stellen en waarden-gedreven werken vragen om een oprechte, betekenisvolle bijdrage leveren aan een betere wereld door de organisatie. Deze bijdrage is pas geloofwaardig als deze waarden-gedreven visie doorademt in de hele organisatie. Als je die vertaalt naar je hele Employee Experience en naar een cultuur waarin mensen en het leveren van een zinvolle bijdrage centraal staan.
Maar als MVO slechts een uithangbord is of als er sprake is van ‘green washing’, dan is dit onmiddellijk voelbaar voor medewerkers. Wat we uitdragen en wat we doen, is dan niet congruent. Natuurlijk moet elk commercieel bedrijf een gezonde winst maken, anders heeft de organisatie geen bestaansrecht richting de toekomst. Maar het is onmiddellijk voelbaar welke waarden de hoogste prioriteit krijgen in de boardroom of directiekamer.
De mens centraal en waarden-gedreven leiden vraagt om aandacht voor vitaliteit, verbinding en gelijkwaardigheid. Om een structuur die meer gericht is op samenwerken en eigen verantwoordelijkheid. Dit is al lang bekend vanuit de inmiddels aangetoonde overtuiging: trotse, vitale en gemotiveerde medewerkers zorgen voor trotse en blije klanten.
Benutten van alle intelligenties
De mens centraal stellen en waarden-gedreven organiseren vraagt ook om alle intelligenties van mensen te benutten: fysiek, mentaal, emotioneel en spiritueel. Als de organisatie in het verleden vooral gericht is geweest op rationaliteit en efficiency, dan is deze omslag geen ‘quick fix’. Het gaat namelijk niet zozeer om een aanpassing van HR instrumenten (zoals retentiebonussen) of het uitbesteden aan de afdeling communicatie die bijvoorbeeld voor vitaliteitsboxen op de thuiswerkplek zorgen.
De mens centraal zetten en waarden-gedreven leiderschap en organiseren gaat vooral over een ander bewustzijn en dit bewustzijn gaat door de leiders zelf heen. Het gaat over hun eigen waarden, hun mensbeeld en wat hun opvatting is van hun rol als leider: wie kiezen zij te zijn om tot een organisatie te komen die mens- en waarden-gedreven is. Leiders zijn als het ware de hoveniers voor een vitaal ecoysteem waarin mensen en waarden centraal staan. Bewustzijn en visie gaat door mensen zelf heen en dit gaat dus eerst ‘door de leiders’ zelf heen. Kortom: een verruimd bewustzijn en een doorleefde visie van de hoogste leiders op wat nodig is om de mens centraal te stellen, is cruciaal om tot meer mensgerichte organisaties te komen.
Rol voor HR
In een organisatie waar de mens en waarden centraal staan, wordt de afdeling HR de afdeling ‘Human Centric’ of Human Talent. De kerntaak voor deze afdeling is om in alles wat de organisatie doet het menselijk gezichtspunt en de waarden door te vertalen. Met daarbij een sterk accent op bewustzijnsontwikkeling en ontwikkeling van emotionele intelligentie van in eerste instantie de leiders die er werken. Niet zozeer proces of instrument gedreven, maar mens en persoonlijk gedreven. Dit vraagt om een paradigmashift, een shift in mindset van iedereen in organisaties, te beginnen bij het hoogste (CHRO) leiderschap.
Dit vraagt vooral om een rol voor HR als sparring partner, coach en transformatieleider richting het hoogste leiderschap die er vervolgens voor open staat. Een rol die door HR alleen geloofwaardig kan worden vervuld vanuit een eigen mensbeeld en visie die aansluit op de mens centraal stellen en een waarden-gedreven houding.
Mens centraal stellen in Employee Experience
De mens centraal stellen is ook het uitgangspunt van de Employee Experience en daarmee wordt momenteel volop geëxperimenteerd binnen bedrijven. Dat is maar goed ook, want veel waait over vanuit de VS naar Nederland. Ik vind het heel inspirerend te horen en te zien dat steeds meer Nederlandse corporate organisaties Employee Experience en Happiness en Wellbeing als strategisch speerpunt hanteren. Dit overstijgt thema’s als ‘terugdringen van ziekteverzuim’ of ‘verloop’ en stelt de mens écht centraal. Dit zijn tekenen aan de wand van betekenisvol organiseren.
Mocht er naast de huidige krapte op de arbeidsmarkt en de ‘war for talent’, ook nog extra verloop bij komen door de waarschuwing uit het onderzoek van McKinsey, dan weten we wat ons te doen staat: ‘love for talent’ en een transformatie naar een organisatie waarin de mens radicaal centraal staat en waarbij de waarden gericht zijn op bijdragen aan een betere wereld.
Benieuwd hoe jij als leider vorm kunt geven aan je onderneming als een vitaal ecosysteem waarin mens en waarden centraal staan? In het leiderschapsprogramma Power of Presence besteden we veel tijd aan onder meer bewustzijnsontwikkeling en ontwikkeling van emotionele intelligentie. Bekijk het programma of lees hoe waardevol het programma was voor andere managers en (team)leiders.
Foto © Helene Kock
