Het werk van Carol Dweck over de ‘fixed’ en ‘growth mindset’ heeft al veel organisaties bereikt (opfrisser nodig? Check deze whiteboard animatie). En dat de growth mindset voorwaarde is voor leren en ontwikkelen is ook bekend: je leert meer als je zegt: “Ik kan het nog niet”, dan wanneer je redeneert vanuit de fixed mindset: “Ik kan het niet, zo ben ik nu eenmaal”. Een growth mindset is ook de voorwaarde voor de bewustzijnsontwikkeling en voor het ontwikkelen van je potentieel in leiderschap. Dat de fixed en growth mindset op een continuüm zitten, ondervinden wij regelmatig in onze leiderschapsprogramma’s.
Stem van het oordeel
Omdat wij in onze leiderschapsprogramma’s werken vanuit het holistische wereld- en mensbeeld, reiken we deelnemers oefeningen aan waarmee ze kunnen ervaren dat alles met alles samenhangt en met elkaar verbonden is. Als mensen vanuit een praktisch of resultaatgericht referentiekader gewend zijn te werken vanuit de leidende vraag: “wat levert me dat op en wat is het nut hiervan?” worden verkenningen zoals ‘alles is energie in beweging’ en ‘alles hangt met alles samen’ al snel als zweverig afgedaan. De primaire reactie van sommige deelnemers is dan om de oefening stom te vinden of te vaag. “Dit is niks voor mij, veel te soft”, wordt er dan gezegd.
Zweverig, soft, vaag of onduidelijk. Waar deze kwalificaties vooral naar lijken te verwijzen is dat iets onbekend is voor iemand en dat hij of zij het niet kan plaatsen in het eigen referentiekader. Het sluit niet aan op wat iemand al weet, gezien of ervaren heeft in het verleden. Hier begint dus het leren: in het verkennen van het onbekende zit het nieuwe en het potentieel voor leren opgesloten.
Bereidheid
Dit stelt wel eisen aan de leerhouding, namelijk nieuwsgierig zijn en open staan voor nieuwe dingen en de bereidheid die te onderzoeken. Ben ik bereid om uit mijn comfortzone te stappen en me over te geven aan de oefening uit nieuwsgierigheid, om iets nieuws te ontdekken? Als de stem van het oordeel het wint van de nieuwsgierigheid, zie je mensen uit de oefening stappen en afhaken.
“Ik haakte helemaal af. Dit is echt niks voor mij”, is dan de feedback na de oefening. Je stopt met meedoen en legt vaak de oorzaak buiten jezelf. Het is de (veel te zweverige!) oefening waardoor je afhaakt.
Wat er werkelijk gebeurt, is dat iemand stopt met onderzoeken en zichzelf een leerervaring ontzegt waardoor er ook geen nieuwe inzichten of informatie worden opgedaan. Of kun je ook hiervan iets leren?
Onderzoek je overtuigingen
Wij nodigen deelnemers uit hun stem van het oordeel te onderzoeken. Welke gedachten en overtuigingen zijn er over de oefening? Wat sta je niet toe in jezelf waardoor je stopt met onderzoeken? Welke informatie zit er opgesloten in je oordeel? Wat label je als negatief of wat verwerp je?
Het onderzoeken van je eigen weerstand vraagt je stil te staan bij je eigen innerlijke dialoog in plaats van dat je de oorzaak van je weerstand buiten jezelf zoekt. Bij de oefening of de training bijvoorbeeld. Deze bereidheid tot zelfreflectie of ‘growth mindset’ is een voorwaarde voor leren en ontwikkelen. Hoe meer je in staat bent om je over te geven aan onbekendheid en je weerstand te onderzoeken, hoe meer potentieel iemand ontdekt en mogelijk ook ontwikkelt.
Trage vragen:
- Welke dingen of activiteiten label jij als zweverig?
- Hoe bewust ben jij van jouw stem van het oordeel en wat dit betekent voor jouw leren en ontwikkelen?
- Wanneer heb je voor het laatst iets voor het eerst gedaan?
Meer weten over het leiderschapsprogramma Power of Presence? Kijk op de programma-pagina voor uitleg of download de brochure.
Foto: Helene Kock
