Ik ben altijd op zoek naar praktische vertaling van wendbaar leiderschap. Alle oude theorieën en modellen die we gewend waren te gebruiken in het mechanische maakbaarheid en beheersing denken, zijn aan vernieuwing toe in een VUCA wereld: een complexe wereld waar verandering de enige constante is. De complexe wereld vraagt om nieuw leiderschap. Het secure base leiderschapsprofiel om te komen tot care to dare van George Kohlrieser e.a. biedt zo’n praktisch handvat.
George Kohlrieser is bekend van zijn bestseller Laat je niet gijzelen. Hij is hoogleraar leiderschap en organisatiegedrag aan IMD Business School in Zwitserland en voormalig succesvol gijzelingsonderhandelaar. Hij heeft mij geïnspireerd in zijn pleidooi en onderzoek naar dialoog als cruciale vaardigheid in complexe, wendbare organisaties. Volgens Kohlrieser wordt 80% van de communicatie in organisaties bepaald door zaken die een effectieve dialoog blokkeren. Het is een vaardigheid die veel oefening vraagt.
Secure base leiderschap
George Kohlrieser heeft onderzocht welke persoonskenmerken effectief wendbaar leiderschap bepaalt. Hij noemt dit secure base leiderschap met een care to dare leiderschapsstijl. Onder secure base verstaat hij een persoon, plaats of doel die een gevoel van bescherming, veiligheid en zorg verschaft. Het is een bron van inspiratie en energie die stimuleert tot een onderzoekende houding, dat we uitdagingen aannemen en risico’s durven nemen. Het bevestigt het belang van een psychologisch veilig werkklimaat om te kunnen leren als organisatie. Als secure base leider kun je ‘zorgen’ voor ‘uitdaging’: care to dare. Het een kan niet zonder het ander; het gaat om balans tussen mens- en doelgericht. Het is gericht op vertrouwen, ontwikkelen van potentieel en het doorvoeren van verandering.
Negen eigenschappen van secure base leiderschap
In zijn boek Care to Dare uit 2018 gaat hij in op de praktijk van secure base leiderschap. Uit wetenschappelijk onderzoek zijn 9 eigenschappen vastgesteld en getoetst op positieve uitkomsten op effectief leiderschap, werktevredenheid en psychologische veiligheid. Het gaat over persoonskenmerken; veel meer over ‘zijn’ dan ‘doen’ of kennis. Het zijn eigenschappen die iedereen kan ontwikkelen.
Deze 9 eigenschappen vertaald naar concreet gedrag bezit een secure based leider:
- Blijft kalm
Reageer consequent op een rustige manier wanneer je onder druk staat en ga effectief met stress om waar het jou zelf en anderen betreft.
- Accepteert de ander
Laat zien dat je de fundamentele waarde van individuele teamleden als mens waardeert, zelf wanneer de prestaties op korte termijn niet aan de verwachtingen voldoet.
- Ziet het potentieel
Denk voortdurend na over hoe teamleden zich in nieuwe rollen kunnen ontwikkelen en kunnen groeien in het aannemen van nieuwe verantwoordelijkheden.
- Luistert en vraagt
Stelt vragen aan mensen in plaats van te zeggen wat ze moeten doen.
- Zorgt voor een duidelijke boodschap
Zorgt voor precieze en gerichte communicatie met teamleden.
- Richt zich op het positieve
Richt je op kansen, mogelijkheden en voordelen, zelfs op moeilijke momenten.
- Moedigt risico’s nemen aan
Geef teamleden concrete kansen om nieuwe uitdagingen aan te gaan die hun huidige verantwoordelijkheden overstijgen.
- Inspireert door intrinsieke motivatie
Motiveer anderen op basis van hun verlangen om te leren, zich te ontwikkelen, te groeien en hun potentieel te vervullen.
- Straalt toegankelijkheid uit
Toon toegankelijkheid ten aanzien van teamleden door responsief, benaderbaar en beschikbaar te zijn wanneer ze je nodig hebben.
Ben jij een secure base leider?
Je kunt voor jezelf bepalen in welke mate jij secure base leiderschapsgedrag laat zien, door op een schaal van 1 tot 5 (1 = nooit, 5 = altijd) te beoordelen hoe vaak je onderstaand gedrag laat zien.
Blijft kalm:
- Ik blijf rustig wanneer ik onder druk staat.
- Ik ben betrouwbaar en voorspelbaar qua stemming en emoties.
- Ik blijf benaderbaar voor hulpvragen, zelfs in stressvolle situaties.
Accepteert de ander:
- Ik waardeer mijn teamleden als mens en niet alleen als werknemers die hun rol vervullen.
- Ik accepteer menselijke beperkingen en zwakheden op een ondersteunende manier.
- Ik zie de kern van goedheid in mensen voordat ik heb beoordeel of bekritiseer.
Ziet het potentieel:
- Ik heb een concrete visie van nog niet gerealiseerd potentieel van ieder van mijn medewerkers en houd hieraan vast.
- Ik moedig mijn medewerkers aan hun potentieel te realiseren.
- Ik stel vragen aan mijn medewerkers over hun hoop en dromen met betrekking tot hun carrière.
Luistert en vraagt:
- Ik luister actief.
- Ik stel open vragen.
- Ik stel vragen in plaats van mensen te zeggen wat ze moeten doen.
Richt zich op het positieve:
- Ik houd mijn team gefocust op het doel.
- Ik richt me op kansen en mogelijkheden in plaats van op problemen en moeilijkheden.
- Ik benadruk en zoek het positieve in situaties op.
Inspireert door intrinsieke motivatie:
- Ik stel vast wat echt belangrijk is voor mensen en dat inzicht gebruik ik om ze te motiveren.
- Ik benadruk het belang van leren, groei en ontwikkeling.
- Ik laat mensen focussen op prestaties en vervulling in plaats van op financiële beloningen.
Straalt toegankelijkheid uit:
- Ik beantwoord binnen een redelijk tijdbestek telefoontjes of e-mails.
- Ik blijf mijn medewerkers ondersteunen zelf als ik te weinig direct contact heb.
- Ik zorg dat ik beschikbaar ben voor anderen als ze vragen hebben.
Wanneer je jezelf voor bepaald gedrag minder dan een 3 geeft, schrijf dan deze eigenschap op als ontwikkelingsprioriteit.
Trage vragen
- Welke mensen zijn mijn secure bases? Zowel professioneel als in mijn persoonlijk leven?
- Ben ik een secure base leider?
- Breng ik als leider balans in mijn focus op resultaten en op mensen?
- Zorg ik voor een omgeving die veilig genoeg is voor mensen om risico’s te nemen?
- Intervenieer ik te snel of wacht ik juist te lang?
Foto © Helene Kock
